කාබනික රසායනය mcq points
- කාබන්-කාබන් අතර බන්ධන දිග වෙනස් වන අයුරු
C≡C < C=C < C—C යන අයුරින් බන්ධන දිග වැඩිවේ.බන්ධන ශක්තිය අඩු වේ.
තනි බන්ධන දෙකක් සැසදීමේදි තනි බන්ධනය සාදන කාබන්හි මුහුම්කරණය sp< sp2 <sp3 අකාරයට බන්ධන දිග වැඩි වේ.
- කාබන්-හයිඩ්‍රජන් අතර බන්ධන දිග වෙනස් වන අයුරු
C≡C-H < C=C–H යන අයුරින් මුහුම් කාබන්හි ලක්ෂණ අඩු වේ.
එවිට සමග සාදන බන්ධනයේ දිග වැඩි වේ.
- ඉලෙක්ට්‍රෝන ලබාදීමේ හැකියාව වැඩි කාණ්ඩ, ධන ආරෝපණය සහිත කාබන්ට බැදී ඇති විට ධන ආරෝපනය අඩු වී කාබෝ කැටායනයක ස්ථායිතාව වැඩි කරයි.
- ප්‍රාථමික කාබෝ කැටායනයක් වුවද බෙන්සීන් වැනි කොටසක් පවතී නම් ස්ථායිතව ඉහළ වේ.
- එකම වර්ගයක කාණ්ඩ බැදි ඇති විට පමණක් ප්‍රාථමික < ද්විතියික < තෘතියික ලෙස කාබෝකැටායන වල ස්ථායිතාව සැසදිය හැක.
- වෙනස් වර්ග වල කාණ්ඩ පවති නම් ඉලෙක්ට්‍රෝන ලබා දීමේ හැකියාව වැඩි වන විට ස්ථායිතාව වඩාත් වැඩි වේ.
- ආම්ලික H සහිත සංයෝග , ඇල්කොහොල , පීනෝල , කාබොක්සලික් අම්ල යන සංයෝග වලට Na යෙදු විට H2 පිට වේ.
- පීනෝල් , නයිට්‍රොපීනෝල් , කාබොක්සලික් අම්ල , අම්ල ක්ලෝරයිඩ වැනි ආම්ලික කාබනික සයෝග භස්ම තුළ දියවී ලවණ සාදයි.(නමුත් ඇල්කොහොල භස්ම තුළ දිය නොවේ)
- නයිට්‍රොපීනෝල් , කාබොක්සලික් අම්ල , අම්ල ක්ලෝරයිඩ , ඇමීන ප්‍රබල අම්ල සමඟ සාදන ලවණ වැනි ආම්ලික ගතිය වැඩි කාබනික සංයෝග Na2 CO2 සමඟ වායු බුබුලු(CO2) පිට කරයි.
- ඇමීන භාස්මික කාබනික සංයෝගයන් වේ.
- NH3 වලට වඩා ඇනිලින් වල භාස්මිකතාව අඩු වේ.
- NH3 වලට වඩා CH3NH2 වැනි ඇලිපැටික ඇමීන වල භාස්මිකතව ඉහල වේ.
- ඇමීන ශ්‍රේනියක් අතරින් ද්විතියික ඇමීන වඩාත් භාස්මික වේ. ත්‍රිමාන අවහිරතාව හේතුවෙන් තෘතියික ඇමීන වල භාස්මිකතාව අවම වේ.
- ඇමීන භාස්මික කාබනික සංයෝග බැවින් තනුක අම්ල තුල දියවෙමින් ලවණ සාදයි.
- නයිට්‍රජන් පැවතියද ඒමයිඩ උදාසීන බැවින් තනුක අම්ල තුල දිය නොවේ.
- අනු අතර H බන්ධන පවතින කාබොක්සලික් අම්ල , ඇල්කොහොල , ඇමීන වැනි කාබනික සංයෝග වල තාපාංක අනෙකුත් කාබනික සංයෝග වලට වඩා ඉහල වේ.
- ඇල්කොහොලයකට වඩා කාබොක්සලික් අම්ලයක H බන්ධන ප්‍රබලතාව, සංඛ්‍යාව වැඩිය. එබැවින් තාපාංකය වඩාත් ඉහල වේ.
- අනු අතර පවතින බල වර්ගය සමාන නම් පමණක් අනුක ස්කන්ධය වැඩී විමේදි තාපාංකය වැඩි වේ.
- කාබන් 5 ට අඩු H බන්ධන පවතින කාබනික සංයෝග ජලයේ දියවේ.
- කාබන් 5 ට වැඩි වුවද අයනික කාබනික සංයෝගයක් නම් ජලයේ දිය වේ.
- ප්‍රාථමික ඇල්කොහොල , ද්විතියික ඇල්කොහොල , තෘතියික ඇල්කොහොල , ඇල්ඩිහයිඩ ,ඇල්කීන , ඇල්කයින වැනි සංයෝග ඔක්සිකරණය කළ හැක.
- තෘතියික ඇල්කොහොල , කීටෝන ඔක්සිකරණය කිරීම අපහසුය.
- කීටෝන ඔක්සිහරණයෙන් ද්විතියික ඇල්කොහොල ලැබේ.
- ඇල්ඩිහයිඩ , කීටෝන LiAlH4 මඟින් මෙන්ම NaBH4 මඟින්ද ඔක්සිහරණය කළ හැකි වුවද කාබොක්සලික් අම්ල ඔක්සිහරණය කළ හැක්කේ LiAlH4 මඟින් පමණී.
- කාබොක්සලික් අම්ල / අම්ල ක්ලෝරයිඩ ඇල්කොහොල එක් කිරීමෙන් එස්ටර සාදයි.
- නමුත් පීනෝල මඟින් එස්ටර සැදීමට කාබොක්සලික් අම්ල යොදාගත නොහැක. අම්ල ක්ලෝරයිඩයක්ම යෙදිය යුතුය.
- අම්ල ක්ලෝරයිඩ හා ඇමීන එක් කිරිමෙන් එමයිඩ සෑදිය හැක.
- ජලීය අම්ල හෝ භස්ම යොදා රත් කිරීමෙන් එස්ටර ජල විච්ඡේදනය කළ හැක.
- ජලීය අම්ල හෝ භස්ම යොදා රත් කිරීමෙන් ඒමයිඩ ද ජල විච්ඡේදනය කළ හැක.
- බෙන්සීන් වලයට සක්‍රීයක බැදී ඇතිවිට ඉලෙක්ට්‍රොපිලික ආදේශයට ලක්විමේ හැකියාව වඩාත් වැඩීවි ප්‍රතික්‍රියා සීඝ්‍රතාව ඉහළ යයි.
- බෙන්සීන්ට වික්‍රියක බැදී ඇතිවිට ඉලෙක්ට්‍රොපිලික ආදේශ විමේ පහසුතාව අඩු වී ප්‍රතික්‍රියා සීඝ්‍රතාව අඩුවේ.
- ඇල්ඩිහයිඩ හා කීටෝන වල කාබනයිල් කාබන්හි ධන ගතිය වැඩිවන විට නියුක්ලියෝෆිලික ඇදී ඒම පහසු වී ප්‍රතික්‍රියා සීඝ්‍රතාව වැඩි වේ.
- ඩයසෝනියම් ලවණ සෑදිය හැක්කේ බෙන්සීන් වලයට කෙලින්ම -NH2 බැඳී ඇති විට පමනී.
- ඇල්කොහොල වල අඩංගු -OH කාණ්ඩ හා කාබොක්සලික් අම්ල වල අඩංගු -OH කොටස් PCl5 යෙදීමෙන් Cl බවට පත් කළ හැකි වුවද බෙන්සීන් වලයට කෙලින්ම -OH බැඳී ඇති පීනෝල් වලදි PCl5 යෙදිමෙන් -OH කාණ්ඩය Cl බවට පත් කළ නොහැක.
- බෙන්සීන් වලයට කෙලින්ම හැලජන සම්බන්ධ වී ඇතිවිට ස්ථායිතාව ඉහල බැවින් ඒවා තනුක NaOH යෙදීම මගින් -OH බවට පත් කල නොහැක.
- හැලජන අඩංගු සංයෝග යොදා ග්‍රිනාඩ් ප්‍රතිකාරකය සෑදිය හැක. එමෙන්ම ග්‍රිනාඩ් ප්‍රතිකාරකය සෑදීමට නම් අදාල සංයෝගයේ -OH කාණ්ඩ , -NH2 කාණ්ඩ, කාබොනයිල් වැනි කාණ්ඩ, ආම්ලික H ආදී කොටස් නොතිබිය යුතුය.
